هيرسوتيسم (پرمويي) يكي از مهم ترين بيماري هايي است كه در زنان ديده مي شود. اين پرمويي در زنان به طور طبيعي نبايد در بدن يك خانم ديده شود، مثلا رويش مو در پشت لب، چانه، سينه، زير ناف، كشاله ران را در مردان مشاهده مي كنيم. ولي در زناني كه مشكلات هورموني پيدا مي كنند، در اين نواحي موهاي ضخيم و زبر شروع به رشد مي كنند.
در ابتداي خلقت، بشر پرموتر بود و اين پرمويي (هيرسوتيسم) نقش حفاظتي و گرمايشي داشت، ولي امروزه نميتوانيم نقشي براي موي بدن قائل شويم و ميبينيم كه بسياري از افراد، از جمله خانمها درصدد هستند موهاي زائد بدن را از بين ببرند و بعد هيچ اتفاقي هم نميافتد و اختلالي در بدن ايجاد نميشود. البته از بين بردن كامل موها، آنقدرها هم راحت نيست.
دكتر كامران جزايري، متخصص بيماري هاي پوست و مو بيشتر در اين باره برايمان توضيح مي دهد.
الگوي رشد مو در بدن افراد چگونه است؟
رويش مو در هر دو جنس در نقاط مختلف بدن متفاوت است، مثلا موي ناحيه سر، فاز رشد سريع تر و فاز استراحت كوتاه تري دارد و به همين دليل تا يك متر هم مي تواند رشد كند. طول دوره رشد موهاي ابرو يا بدن كوتاه تر است و در يك طول خاصي، متوقف مي شود.
علت تفاوت الگوي رشد مو در مردان و زنان چيست؟
اين تفاوت در دو جنس به علت پاسخ به آندروژن ها يا همان هورمون هاي مردانه است. آندروژن ها بعد از سن بلوغ ترشح مي شوند و صفاتي را در مردان به وجود مي آورند كه اين دو جنس را از هم متفاوت مي كند.
رويش مو در مردان در نقاطي رخ مي دهد كه فوليكول ها به هورمون حساس هستند. نقاط حساس به رويش مو در مردان سينه، صورت، زير شكم و كشاله ران است، ولي در خانم هايي كه سالم هستند و مشكلي ندارند، آندورژن بسيار كم است و اين رويش اتفاق نمي افتد.
مهم ترين نقش موي بدن چيست؟
مهم ترين نقش آن به فرآيند ترميم مربوط است. وقتي پوست بدن در اثر بريدگي، سوختگي يا جراحي آسيب مي بيند، سلول هاي زايا در ريشه موها مانند يك منبع عمل مي كنند و بعد از آسيب به پوست (البته از نوع سطحي) از درون ريشه موها سلول هاي جديد رويش پيدا مي كنند و ناحيه ترميم مي شود. در كنار مو، غده چربي سباسه وجود دارد. اين غده نقش نرم كنندگي دارد.
چرا برخي افراد بويژه خانم ها به طور ناگهاني دچار پرمويي (هيرسوتيسم) مي شوند؟
هيرسوتيسم (پرمويي ) يكي از مهم ترين بيماري هايي است كه در زنان ديده مي شود. اين موها به طور طبيعي نبايد در بدن يك خانم ديده شود، مثلا رويش مو در پشت لب، چانه، سينه، زير ناف و كشاله ران را در مردان مشاهده مي كنيم. ولي در زناني كه مشكلات هورموني پيدا مي كنند، در اين نواحي موهاي ضخيم و زبر شروع به رشد مي كنند.
چه افرادي به هيرسوتيسم (پرمويي) مبتلا مي شوند؟
يكي از شايع ترين علل هيرسوتيسم (پرمويي در زنان)، تخمدان پلي كيستيك است. كيست تخمدان مانع تخمك گذاري مي شود و تغييرات هورموني به وجود مي آورد. در اين اختلال هورموني، سطح آندروژن ها بالا مي رود.
البته هيرسوتيسم (پرمويي در زنان) مي تواند به علت تومورهاي تخمدان يا اختلال در غده فوق كليوي هم باشد.
گاهي دليل خاصي براي آن پيدا نمي شود، يعني ممكن است همه آزمايش هاي درخواست شده از بيمار كاملا طبيعي باشد، اما فراموش نكنيم در برخي از نژاد ها، خانم ها پر مو هستند.
يكي از اين نژادها، نژاد ايراني است و اغلب خانم هاي ايراني از كودكي پر مو هستند، بدون اين كه هيچ اختلال هورموني در آنها وجود داشته باشد.
گاهي اوقات رويش مو در نقاطي ديده مي شود كه اصلا به هورمون حساس نيستند و در اثر مصرف برخي داروها اتفاق مي افتد يا ارثي است كه مي تواند نشانه اي از يك بيماري دروني باشد و بايد جدي گرفته شود. در هر صورت، رويش موي ناگهاني در هر فردي به پيگيري نياز دارد.
از افزايش مو گفتيم، اما آيا كاهش مو در بدن، ممكن است خود به خود اتفاق بيفتد؟
اين كاهش، معمولا در سر اتفاق مي افتد و موهاي بدن خودبخود كاهش نمي يابند. ريزش مو در سر هم در مردان و هم در زنان مشاهده مي شود كه همان طاسي نام دارد. گاهي هم به صورت تكه اي مي ريزد كه در اثر استرس يا عفونت هاي قارچي است.
بيماري هاي تب دار، جراحي، خونريزي، سقط جنين و شوك مي توانند باعث ريزش مو در سر شوند. اين ريزش ها جبران مي شوند و دائمي نيستند و فرد به تدريج به حالت قبل برمي گردد.
چگونه بايد موهاي زائد را از بين برد؟
تمام افرادي كه پرمو هستند، مي توانند موهاي زايد بدن را از بين ببرند، اما نه به طور كامل. ولي بايد اختلالات هورموني و بيماري هاي دروني مشخص و كنترل شود.
امروزه متداول ترين و سريع ترين روش براي از بين بردن موهاي زايد، ليزر است. ليزر در واقع نوري است كه به ناحيه پرمو تابانده مي شود. اين نور به داخل پوست نفوذ كرده و ريشه مو را كه حاوي رنگدانه است حرارت مي دهد. در اثر داغ شدن، ريشه سلول هاي زايا آسيب ديده و مو از بين مي رود.
انواع ليزرها وجود دارد كه هر يك طول موج مختلفي دارند، ولي با مكانيسم مشتركي عمل مي كنند. عملكرد ليزر از روش هاي قديمي مانند سوزاندن مو با الكتروليز و ... بسيار موفق تر است.
آيا با يك بار ليزر، موها كاملا از بين مي روند؟
اين روش ها دائمي نيستند و گاهي مي بينيم بيمار با اين شكايت كه موهاي ليزر شده دوباره رشد كرده اند، به ما مراجعه مي كند.
با تكنولوژي امروزي مي توانيم بگوييم كه 60 تا 70 درصد موها با تكرار ليزر كم مي شوند، ولي به طور كامل از بين نمي روند. ليزر تعدادي از موها را كاملا نازك و ظريف مي كند و تعدادي را هم از بين مي برد.
ولي ما هنوز روش قطع دائمي براي از بين بردن موها پيدا نكرده ايم. هر چند سيستم هاي ليزري مي توانند بسيار كمك كننده باشند و رويش و طول دوره رشد مو را كاهش مي دهند.